دکتر محمد حسین یحیایی
پایگاه اجتماعی فرقه دمکرات آذربایجان
در سال های پایانی دوران رضا شاه اقتصاد ایران گرفتار بحران و افزایش شدید قیمت ها شده بود و با آغاز جنگ و کاهش حجم تجاری با کشور های اروپایی این بحران را عمیق تر کرد تا با ورود نیرو های متفق در سوم شهریور 1320 اقتصاد کشور از هم پاشید. محمد علی فروغی در این شرایط اداره کشور را در دست گرفت و دولت خود را زیر سایه نیرو های متفق تشکیل داد. فروغی برای برون رفت از بحران اقتصادی تعدادی از کارشناسان متمایل به لیبرالیسم اقتصادی را وارد کابینه خود کرد. وزارت دارایی را به « مشرف نفیسی » که سال ها مشاور حقوقی شرکت نفت بود، سپرد.نفیسی در اولین اقدام ارزش پول ملی را از 68 ریال در مقابل استرلینگ انگلیس به 140 ریال کاهش داد، ورود و خروج کالا را به کشور آزاد کرد و انحصار های دولتی را که گاهی تامین کننده مواد غذایی و نیاز های اجتماعی بویژه تهیدستان بودند، ملغی کرد. در نتیجه تعادل بازار به هم ریخت، محصولات کشاورزی از سوی انگلیس ها که حالا پولشان توان خرید بیشتری داشت، خریداری گردید و به خارج منتقل شد، با این تدابیر اقتصادی قحطی و گرسنگی جامعه را فرا گرفت. آذربایجان پر جمعیت گرفتار سخت ترین دوران قحطی، بیماری و گرسنگی شد، در این میان افزایش نقدینگی از 200 میلیون تومان در سال 1320 به 350 میلیون تومان در آبانماه 1321 قیمت ها ها به شدت افزایش داد. مردم گرسنه با ازدحام در برابر نانوایی ها در تبریز فریاد می زدند که ما گرسنه ایم، تنها نان می خواهیم، مردم خشمگین گاهی از فرط گرسنگی به نهاد های دولتی حمله می کردند. …
