«آینده ای  نامنتظر درانتظار او بود»

پروانه ممدلی / بهروز مطلب زاده

بانو صغری آذری، ( جواد زاده) خواهر سید جعفر پیشه وری، رهبرو بنیانگذار فرقه دموکرات آذربایجان و جنبش 21 آذراست. او درهردو بخش آذربایجان و همچنین دراراک، کاروزندگی کرده، و باعلاقه ای که به فعالیت های سیاسی و اجتماعی داشته به عضویت فرقه دموکرات آذربایجان درآمده و یکی ازاعضاء فعال آن شده بوده.

همسراو«میرآقا آذری» نیزدرهردو بخش آذربایجان به عنوان مهندس خط آهن و پل سازی به کار اشتغال داشته. در حال حاضرنیز، چند پل ساخته شده درآذربایجان به نام او ثبت شده است.

سرگذشت صغری خانم، چنین رقم خورده بود که او نه فقط دردوران  کودکی، بلکه حتی بعدها نیز، زمانی طولانی به عنوان عضوی ازخانواده در کناربرادرش سید جعفر پیشه وری، غمخواروسنگِ صبورِاو باشد.

سید جعفردومین فرزندِ خانوده ای بود که پنج فرزند داشتند. اودرسیزدهم ماه صفر به دنیا آمده بود. «میردامَت» همه چیز دان روستا ( که خیلی چیزها را می توانست پیشگوئی کند) به پدر گفته بود که فرزندش درروز بد یُمنی به …

Read more

 ۷۵ سال مبارزه پیگیر فرقه دمکرات آذربایجان

 به مناسبت انتشار بیانیه ۱۲ شهریور ۱۳۲۴

با پایان جنگ جهانی دوم، جنبش استقلال طلبانه در مستعمرات و مبارزات ملی برای به دست آوردن حقوق دمکراتیک در سراسر جهان گسترش یافت.  بریتانیا برای حفظ مستعمرات و بازارهای خود و آمریکا برای نفوذ در بازارهای جهانی به تکاپو افتادند. نهضت ملی آذربایجان در چنین شرایط جهانی بود که به دست رهبران کارآزموده آذربایجان پایه گذاری شد.

شرایط  سیاسی ـ اقتصادی سالهای ۱۳۲۰ شمسی زمینه را برای یک تحول اجتماعی به سود دهقانان و زحمتکشان مهیا کرده بود.  بعد از شهریور ۱۳۲۰  و سقوط دیکتاتوری رضا خان که بزرگترین مالک و صاحب زمین در ایران بود، شرایط مساعدی برای تحقق آرزوی دیرینه دهقانان آذربایجان فراهم آمد. با آغاز سال های ۱۳۲۰ گروه های مسلح و خودجوش دهقانان بی زمین آذربایجان که با نام “قاچاق” (فراری) شهرت داشتند، در اطراف بعضی از شهرهای آذربایجان مانند میانه، سراب، مراغه، ارومیه که عموما از دهقانان و آوارگان شهری بودند، به وجود آمد که کار اصلی آنها جنگ و ستیز با زمین داران بزرگ بود، همین ها بودند که بعدها پایه های نظامی ارتش فدائیان را تشکیل دادند. صفر قهرمانی و عده زیادی مانند او در زمره کسانی بودند که قبل از تشکیل فرقه  وارد صف مبارزه علیه مالکان بزرگ شده بودند، آنها در واقع هرکدام…

Read more

به یاد رفیق شهید انوشیروان ابراهیمی

معاون صدر کمیته مرکزی فرقه دمکرات آذربایجان 

 رفقا، ما رفتیم، شما راه ما را ادامه دهید!

روز ۲۲ ‏شهریور ۶۶ ‏نزدیکی‌های ظهر بود. بچه‌ها سفره را چیده بودند. داشتند پای سفره می‌نشستند که در سلول بازشد و انوشیروان را صدا کردند. به یک باره قلب ها فروریخت. لبخندها بر لب‌ها خشکید. معلوم بود که وقتش رسیده است. حتی مجال ندادند نهارش را بخورد. ‏انوشیروان برخاسته بود. ابتدا سکوتی تلخ، سپس قطرات اشکی که پهنه صورت‌ها را پوشاند. انوشیروان را برای تیرباران می‌بردند. چشم‌ها به دهانش دوخته شده بود. باید چیزی می‌گفت. و او به کوتاهی سخن گفت: «رفقا، ما رفتیم، شما راه ما را ادامه دهید. من با سربلندی و غرور و باعشق به حزبم راه مرگ را می‌روم. من تا آخرین لحظه از آرمانم و حزبم دفاع می‌کنم.»

خبر تیرباران رفیق انوشیروان ابراهیمی همه رفقا و دوستان قدیمی‌اش را در ماتمی سنگین فروبرد. دوستی پاک و بی غش و انسانی دوست داشتنی را از دست دادیم. «انوش» یک فرزند شایسته و ‏پر افتخار برای مردم ایران و ب…

Read more

به مناسبت صدمین سالگرد تاسیس  حزب کمونیست ایران

و هفتاد و پنجمین سالگرد بنیانگذاری فرقه دمکرات آذربایجان

زندگینامه سید جعفر پیشه وری (جوادزاده خلخالی)

سید جعفر پیشه وری (جوادزاده خلخالی) فرزند صدیق و فداکار خلق آذربایجان سراسر زندگی خود را به مبارزه در راه نجات توده های زحمتکش ایران صرف نمود. این انقلابی نامدار یکی از بنیانگذاران حزب کمونیست ایران، رهبر فرقه (حزب) دموکرات آذربایجان و رئیس حکومت ملی آذربایجان بود.

زندگی و فعالیت سید جعفر پیشه وری با تاریخ مبارزاتی توده های زحمتکش ایران علیه ارتجاع و امپریالیسم و با تاریخ پرشکوه حزب کمونیست ایران رابطه تنگاتنگ داشت. او، به خانواده زحمتکشان ایران تعلق داشت، در میان کارگران ایران پرورش یافت، به بلوغ رسید، مکتب مبارزه متین انقلابی را در صفوف حزب کمونیست ایران گذراند، در روند دشوار مبارزه برای آزادی کشور به کمال رسید و تا سطح یک رهبر مجرب، کنشگر حزبی و دولتی ارتقاء یافت.…

Read more

سالگرد فاجعه ملی کشتار زندانیان سیاسی تابستان 67

آذربایجان و آذربایجانی

جنایات را فراموش نکردند

عبدالحسین آگاهی

از اواخر قرن گذشته، مبارزه مردم ایران علیه استثمار و ظلم و ستم، همواره دو جنبه مشخص و توام ضد استبدادی و ضد استعماری داشته است. گرچه ژرفا و پهنه هر یک از این دو جنبه همیشه یکسان نبوده، گاه این و گاه آن جنبه برجسته شده است، لکن در هر حال بازتاب قانونمند این پیوند ماهوی ظلم اجتماعی )استبداد( و اسارت ملی ) استعمار( همانا هبستگی مبارزات ضد استبدادی ) دموکراتیک ( و ضد امپریالیستی )رهائی بخش ملی( بوده است.

تصادفی نیست که نخستین آشنائی ایرانیان با اندیشه های انقلابی سوسیالیسم معاصر نیز که راه علمی و عملی برانداختن استثمار و استعمار را نشان می دهد، در این دوره آغاز می شود و این روند تاریخی با وجود همه مخالفت ها بهمراه جنبش رهائی بخش مردم پیش رفته، رشد می یابد.

" قیام تنباکو" )1891( علیه امتیاز انحصاری کمپانی ) رژی ( که درعین حال عصیانی علیه سلطنت مطلقه بود، در واقع اولین اوج در تاریخ جنبش همگانی ضد امپریالیستی مردم ایران بود. البته امتیازتنب…

Read more

اسناد فرقه دموکرات آذربايجان 

«مرامنامه فرقه دموکرات آذربايجان»

اين مرامنامه در نخستين کنگره فرقه دموکرات آذربايجان در دهم مهر ماه ۱۳۲٤ به تصويب رسيده است 

 مقدمه

تحولات بزرگ سياسی و اجتماعی جهانشمولی که در عصر معاصر به وقوع پيوست نشان داد که دوره اضمحلال اوضاع اجتماعی پوسيده و کهنه ای که بدون در اسارت نگه داشتن ملل جهان و سوء استفاده از زحمت آنها قادر به ادامه حيات نيست، فرا رسيده است.

امروز ملل دنيا بطور آشکار زنجيرهای ظلم و جور را برای هميشه پاره نموده و می خواهند به هر قيمتی که شده آزاديهايی را که بشريت به بهای قربانيهای بزرگ بدست آورده است حفظ و نگه دارند. بهمين اين خاطر نيز در تمامی زمينه ها بين طرفداران دموکراسی و ارتجاع و بين عده ای ظالم که سعی بر حفظ حاکميت خود دارند و خلقهايی که خواستار آزادی می باشند روز به روز مبارزه ای شديد در حال اوج گرفتن است.

امروزه حتی طوايف و قبايلی که از لحاظ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به حالت ابتدايی به زندگی خود ادا…

Read more

دکتر محمدحسین یحیایی

اقتصاد آذربایجان و گذر از مرکز گرایی

نگاهی گذرا به اوضاع اقتصادی و اجتماعی آذربایجان از گذشته تا امروز:

بخش یکم: اقتصاد آذربایجان در دوران پهلوی:

رضا شاه پایه های قدرت خود را با ایجاد ارتش منظم و مرکزگرایی تقویت کرد، در اولین فرصت قانون نظام وظیفه و سربازی اجباری را به مدت معینی به تصویب رساند. ارتش را به سه نیروی هوایی، زمینی و دریایی تقسیم کرد و به خرید اسلحه مدرن به سه نیرو پرداخت. بودجه دفاعی کشور از سال 1304 تا 1320 بیش از پنج برابر شد، شمار افراد مسلح از پنج دیویزیون که در مجموع 40 هزار نفر را در بر می گرفت به 18 دیویزیون تا 128 هزار نفر افزایش یافت ( به نقل از یرواند آبراهامیان پیشین، ص 169).در این میان با پرداخت حقوق بالا به افسران، تعدادی از جوانان را برای آموزش نظامی و کاربرد سلاح های مدرن به آکادمی نظامی فرانسه فرستاد. هدف از تقویت ارتش سرکوب جنبش های محلی و تمرکز قدرت اقتصادی و سیاسی در مرکز بود. عشایر را از حرکت به مناطق سرد سیری و گرمسیری باز داشت و با اسکان اجباری آنان و یا دریافت پول جواز، لطمات فراوانی به تولیدات دامی کشور زد. در این میان برخی از سران قبایل و فئودال های سرکش را هم زیر کنترل خود درآورد.…

Read more

دکتر محمدحسین یحیایی

اقتصاد آذربایجان و گذر از مرکز گرایی

نگاهی گذرا به اوضاع اقتصادی و اجتماعی آذربایجان از گذشته تا امروز:

بخش یکم: پیش گفتار

آذربایجان در تاریخ کهن خود شاهد افت و خیز های فراوانی بوده است، یکی از بهترین دوران سازندگی و رشد اقتصادی و اجتماعی آن در دوران دویست و پنجاه ساله صفوی ها بود. در این دوران بار دیگر تبریز شهرت و عظمت دیرین خود را که در عصر تیموریان بود باز یافت و به یکی از مراکز مهم تجاری در منطقه در آمد.

سلاطین صفوی با بی رحمی و خونریزی که گاهی به مرحله جنون می رسید، حاکمیت خود را بر قرار کردند، به تامین امنیت در راه ها و شهر ها پرداختند، راه های کاروان رو و کاروان سرا های فراوانی ساختند. در شهر ها مراکز مختلف هنری، ادبی و تجاری شکل گرفت و محل تجمع نویسندگان، هنرمندان و بازرگانان شد. در این میان اردبیل به شهر مقدسی تبدیل شد که در آن آرامگاه شیخ صفی به زیارتگاه شیفتگان وی درآمد و به تجمع ثروت و پیشرفت اقتصادی آن یاری رساند. همراه با اردبیل، تبریز هم که پایتخت شاه اسماعیل بود از ساخت و ساز و رونق فراوانی برخوردار شد، تعداد زیادی کاخ، مسجد و گرمابه ساخته شد، در شهر خوی هم دولت خانه ای بنا گردید که به کار های نظامی، دولتی و دیوانی بپردازد.…

Read more