دیدگاه سید جعفر پیشه وری در مورد حقوق خلق ها و حق تعیین سرنوشت 98 قبل، (18 خرداد 1301) یعنی 23سال قبل از بنیانگذاری فرقه دمکرات آذربایجان.
حکومت مرکزی و اختیارات محلی
سید جعفر پیشه وری
برای آنکه ملت بتواند کاملا از حقوق خود استفاده نماید، حکومت ملی و اصول دمکراسی کاملا اجرا شود، لازم است که یک مملکت به جمهوریت های کوچک تبدیل یابد.
تجربه ثابت می کند که در حوزه های کوچک انتخابات بهتر و به منفعت ملت انجام می گیرد. مملکت سویس یک نمونه از این موضوع است. برای همین است که آمریکا و آلمان نیز اصول فدراسیون را قبول کرده اند و روسیه شوروی نیز همان اصول را اختیار نموده است.
اصول فدراسیون هر چند در ممالک متفاوت است، لیکن اساس و فلسفه آن ها اختلافی ندارد. اصول فدراسیون و اختیارات اهل محل تنها برای اجرای انتخابات نیست، بلکه برای جلوگیری از هرج و مرج داخلی و حفظ و ترقی ملت فایده زیاد دارد. زیرا ساکنین یک نقطه در حیات و معیشت خود یک نوع احتیاجات خصوصی دارند که آن ها را خود اهل محل بهتر از دیگران مسبوقند. مثلا اهای کنار دریا به چه چیزهایی که ساکن دشت و کوهستان احتیاج دارند، محتاج نیستند. احتیاجات اهالی گرمسیر غیر از احتیاجات اهالی سرد سیر ا…