گوشه هايي از تاريخ معاصر ايران
«نتايج شكست جنبش دموكراتيك آذربايجان»
رسول مهربان
6- جبهه بندي ارتجاع و بورژوازي ملي عليه جنبش كارگري و حزب تودة ايران
در نيمة دوم سال 27 يورش همه جانبه اي عليه حزب تودة ايران و شوراي متحده كارگران ايران شروع شد . هدف آن بود كه با زمينه سازيهاي ضد توده اي، شوراي متحده كارگري ايران را كه به مثابه صخره محكمي عليه دسايس دولت و دربار ايستادگي مي كرد، از هم پاشيده كند.* مهندس خسرو هدايت به اتف…
اول خرداد سالروز شهادت فریدون ابراهیمی
عمر عقاب
فیلمی در رابطه با زندگی قهرمان ملی فریدون ابراهیمی
یاد مانده هایی در باره فریدون ابراهیمی
(قهرمان ملی و آزادی آذربایجان و ایران، سمبل و پیشگام مبارزین سیاسی که قهرمانانه در دوره ی سلطنطت شوم محمد رضا جان خود را در راه آزادی و حقوق خلق فدا کرد)
آستارا شهر زیبا، با فرهنگی پیشرفته و اقتصادی شکوفا پس از سلطنت رضا خان رو به افول گذاشت. کشتی ها به هنگام عبور از برابر آن به علامت درود سوت می نواختند و به ندرت اتفاق می افتاد که برای تخلیه و بارگیری بار در بندر آستارا توقف کنند. در این موقع سوت ممتد همه ی اهالی را دعوت می کرد. گروه کثیری زن و مرد و بزرگ و کوچک به سوی دریا سرازیر می شدند. من هم که خردسال بودم و هنوز به مدرسه نمی رفتم به اتفا…
مهمترین رویدادهای تاریخی، سیاسی
و فرهنگی آذربایجان در اردیبهشت ماه
مجسمه تیرباران شهید خسرو روزبه در شهر فیانورومای ایتالیاـ ساخت رضا اولیا
2- اردیبهشت- مرگ علی سلیمی (آهنگساز) سال 1376.
4- اردیبهشت- تولد میرجلال پاشایف (نویسنده و ادیب) در اردبیل سال 1287.
* مرگ بالاش آذراوغلو (شاعر) در باکو سال 1390.
5- اردیبهشت- تولد سید جمال الدین ترابی طباطبایی (سکّه شناس و مورخ) در تبریز سال 1304.
6- اردیبهشت- آغاز بکار رسمی رادیو تبریز توسط …
گوشه هايي از تاريخ معاصر ايران
«نتایج شکست جنبش دموکراتیک آذربایجان»
رسول مهربان
5- اعلام خطر حزب توده ايران و دعوت براي تشكيل جبهه واحد
در مقابل اين تبليغات تخديري و تسكيني و اغواگرانه محافل به اصطلاح ملي و مستقل،و در مقابله با روزنامه هاي درباري كه خطر موهوم شوروي و حزب تود ه ايران و پرده ي آهنين و كميته ي ترور را مطرح مي كردند،اعلاميه هيئت اجرائيه حزب تودة ايران منتشر شد و به بارزترين و رساترين نحو ممكن ابعاد و جهات خطر را تشريح كرد و هشدار داد و راه چاره و مقابله با خطرات را متذكر شد و خطاب به روزنامه ها و حزب ايران اعلام كرد…
حرکت 21 آذر در آذربایجان
گفتگو با دکتر بهزاد بهزادی
حقوقدان ، مدیر‌مسئول فصلنامه آذری
1 دی 1384
رفیق بهزاد بهزادی از کادرهای برجسته رهبری فرقه دمکرات آذربایجان، محقق، نویسنده، مترجم، پژوهشگر، حقوقدان و روزنامه نگار صاحب نامی بود. فعالیت روزنامه‌نگاری را در دههٔ ۳۰ آغاز کرد. ترجمه فارسی دده قورقود، نوشته‌ی ترکان اوغوز، تألیف فرهنگ آذربایجانی به فارسی و لغت‌نامه تشریحی زبان آذربایجانی (در سه مجلد…
گوشه هايي از تاريخ معاصر ايران
«نتایج شکست جنبش دموکراتیک آذربایجان»
رسول مهربان
4- ظهور مجدد بورژوازي ملي در صحنه سياسي
حسين مكي ، عبدالقدير آزاد ، مظفر بقايي و حائري زاده كه بانيان و متوليان اقليت مجلس پانزدهم بودند ، گاهگاهي درباره ي نفت و دموكراسي و آزادي هاي سياسي هياهويي برپا مي كردند، اما با رعايت دو شرط عمده و اساسي . اول احترام مطلق به دربار و «پادشاه جوان» دوم رعايت حداكثر عناد و دشمني بيمارگونه با حزب تودة ايران . روزنامه نويسا…
به مناسبت 29 اسفند روز ملی شدن صنعت نفت
تأثير حزب تودة ايران در استيفاي حقوق ملت از شركت نفت انگليس
به قلم رسول مهربان
با آنكه حزب تودة ايران به دنبال شكست نهضت آذربايجان ضربات شديدي را متحمل شده بود ، باز هم به صورت يك سازمان قوي و سياسي در صحنه حضور داشت . اما رهبران حزب مي دانستند كه حمله و هجوم ارتجاع وامپرياليسم به سازمان هاي حزبي قطعي است، بنابر اين برنامه هاي گسترده اي براي كار سياسي مخفي طرح ريزي شد و علي رغم لطمات و صدمات سختي كه به سازمانهاي حزبي وارد شد، توانست ارتباط منظم و مستمري با توده ي مردم و بخصوص با كارگران برقرا…
8 مارس روز جهانی زن مبارک باد
در هشتم مارس ۱۸۵۷، زنان کارگر کارگاه‌های پارچه‌بافی و لباس دوزی در نیویورک آمریکا به خیابان‌ها ریختند و خواهان افزایش دستمزد، کاهش ساعات کار و بهبود شرایط بسیار نامناسب کار شدند. این تظاهرات با حمله پلیس و کتک‌زدن زنان برهم خورد.
سال ۱۹۰۷ در دوره‌ای که مبارزات زنان برای تأمین حقوق سیاسی و اجتماعی اوج گرفته بود، بمناسبت پنجاهمین سالگشت تظاهرات نیویورک در هشتم مارس، زنان دست به تظاهرات زدند…
مجمع عمومی جمعیت مهاجرین ایرانی
مقیم جمهوری آذربایجان برگزار شد
روز شنبه 11 اسفند 1397 (دوم ماه مارس سال 2019) ، نمایندگان مهاجرین ایرانی مقیم جمهوری آذربایجان در مقر جمعیت در باکو گرد هم آمدند. این مجمع هر دو سال یکبار برای بررسی فعالیت دورۀ 2 سالۀ قبلی و انتخاب مسئولان اجرائی دورۀ 2 سالۀ آینده برگزار می گردد.
آقای رحیم حسین زاده، صدر جمعیت در دورۀ قبلی، جلسه را با خوش آمد گوئی به نمایندگان حاظر افتتاح نمود و سپس رشتۀ کلام را به مسن ترین عضو جمعیت خانم عادله چرنیک بلند سپرد.…
گوشه هایی از تاریخ معاصر ایران
رسول مهربان
«نتایج شکست جنبش دموکراتیک آذربایجان»
3- ترويج عصبيت هاي مذهبي به منظور انحراف افكار سياسي
با چنين دسيسه هاي علني و اتحاد جناح هاي استعماري در ايران و حمايت دربار پهلوي و محافل ملي ، قرارداد همكاري ايران و شوروي براي استخراج و بهره برداري از نفت شمال از طريق ايجاد يك شركت مختلط رد شد .موضوع مهمي كه بعد از لغو قرارداد به وقوع پيوست و موجب اختلاف آمريكا و انگليس و جناح بندي هايي درهيئت حاكمه ي ايران گرديد ، يكه تازي شركت نفت اي…
مهمترین رویدادهای تاریخی، سیاسی
و فرهنگی آذربایجان در اسفند ماه
1 اسفند- مرگ فکرت امیروف (آهنگساز) در باکو به سال 1362
ــ امضاء قرارداد ترکمنچای بین ایران و روسیه که بر اثر آن مناطق دیگری از قفقاز همچون ایروان و نخجوان به روسیه ملحق و جدایی کامل آذربایجان قفقاز مسجل شد.
ــ مرگ نادعلی همدانی (نویسندة اردبیلی) در تهران به سال 1387.
2 اسفند- تولد عاشیق یدالله عوض پور در 1317
ــ روز جهانی زبان مادری.
ــ درگذشت دده کاتیب (…
قیام 29 بهمن 56 مردم تبریز، جرقه ای در دل ظلمت بود!
بهرام رحمانی
قیام شورانگیز و رشک برانگیز 29 بهمن مردم تبریز، سرآغاز راه سرنوشت ساز تاریخی بود و پیامی سراسر نویدبخش و تحسین برانگیز برای مردم سراسر ایران داشت که سرانجام با سرنگونی حکومت پهلوی، به حاکمیت 2500 ساله شاهنشاهی در این کشور خاتمه داد.
روز 29 بهمن سال 1356، مردم تبریز با قیام اجتماعی خود پایههای دیكتاتوری حکومت سلطنتی را به لرزه درآوردند. هسته اصلی هدایت کنندگان این قیام را عمدتا دانشجویان چپ و مردم مبارز و انقلابی تشكیل میدادند كه با شكستن …
یادی از رفیق شهید محمد جانجانیان کارگر مبارز
آوازخوان گذشت ولیکن ترانه‌اش
گل می‌کند به دامنه ی کوهپایه‌ها
چهل سال از انقلاب بهمن 57 گذشت. انقلاب شکوهمندی که با شرکت وسیعترین نیروهای جامعه و با شعار استقلال، آزادی و عدالت اجتماعی به پیروزی رسید. مشارکت وسیع اقشار و طبقات مردمی در روزهای خونین انقلاب، نشان از خواست ملی و نقش تعیین کننده زحمتکشان بویژه طبقه کارگر در پیروزی نهایی انقلاب، بیانگر جهت گیری عدالتخواهانه آن بود. …
گوشه هایی از تاریخ معاصر ایران
«نتایج شکست جنبش دموکراتیک آذربایجان»
رسول مهربان
2ــ مقدمات لغو مقاوله نامه هاي همكاري ايران و شوروي
همه ي اين بازيها براي آن بود كه موافقت نامه ي قوام - سادچيكف درباره ي بهره برداري مشترك ايران و شوروي از نفت شمال باطل و لغو شود ، و به همين منظور از روزها پيش ژرژ آلن سفيركبير آمريكا در باغ فردوس به دعوت دكتر صديق اعلم سخنراني مفصلي راه انداخت و درس حكومت پارلماني به شنوندگان…
نگاهی به زندگی محمدعلی تربیت
(1256 - ۱۳۱۸)
میرزا محمدعلی خان تربیت فرزند میرزا صادق متولد 1256 تبریز روزنامه نگار و دولت مرد اذربایجانی، مؤسس کتابخانه تربیت، از آزادی خواهان و روشنفکران آذربایجان و از فعالان انقلاب مشروطه می باشد
تأليف كتاب «دانشمندان آذربايجان» يكي از خدمات برجسته مرحوم تربيت می باشد که در تأليف ان زحمتي بسيار كشيده است و بسياري از آذربايجانيان گمنام را از پرده بيرون آورده و معرفي كرده است…
مهمترین رویدادهای تاریخی، سیاسی
و فرهنگی آذربایجان در بهمن ماه
1بهمن- تولد دکتر حسن احمدی گیوی (نویسنده و ادیب) در 1306
ــ تولد اسفندیار قره باغی (آهنگساز و خواننده) در تبریز به سال 1322.
3 بهمن- آزادسازی کلبجر از اشغال ارمنیان توسط ارتش آذربایجان در 1372. ــ ــ درگذشت جلیل محمدقلیزاده (نویسنده و ناشر مجلة ملانصرالدین) در باکو به سال 1310
ــ تولد علی توده (علی جوادزاده) (شاعر) در باکو به سال 1302.
4 بهمن- درگذشت مجید صباغ ایرانی (…
موافقت نامه حکومت ملی آذربایجان با احمد قوام نخست وزیر
موافقت‌نامه میان مظفر فیروز معاون سیاسی احمد قوام نخست‌وزیر و جعفر پیشه‌وری در پانزده ماده و ۴ تبصره ۲۳ خرداد ۱۳۲۵[۱]
این موافقت‌نامه بر پایه تصمیم هفت ماده‌ای دولت احمد قوام پایه مذاکرات با سران فرقه دموکرات آذربایجان ۲ اردیبهشت ۱۳۲۵[۲] با افزودن چندین ماده و تبصره به آن میان هیات ده نفره سیاسی به ریاست مظفر فیروز، معاون سیاسی نخست‌وزیر وسید جعفر پیشه‌وری و یارانش در تبریز به امضا رسید.…
بانو نادره امین(رفعت)،نخستین زن فمنیست تاریخ آذربایجان و ایران
یاشار ناهیدی آذر
نادره امین(رفعت)بانوی مبارز و گمنام نهضت آزادیستان
به راستی “نادره امین”(رفعت) یکی از زنان مبارز وآزادیخواه تاریخ پرفراز و نشیب آذربایجان مخصوصا” دوره نهضت آزادیستان است که هویت وی پس از استتار در لابلای صفحات رنگین این دوره ازتاریخ، کم رنگ وگم مانده است.همچنین بازه زمانی سالهای۱۳۳۵-۱۳۳۸هجری قمری/۱۹۱۷-۱۹۲۰ میلادی و نقش تاثیر گذار زنان مبارز این دوره با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم، موضوعی بسیار مهم در تاریخ مبارزات زنان آذربایجان وایران است که متاسفانه تا کنون به نحوی که شایسته آنان باشد بدان پرداخته نشده است.اگرچه مبارزات و خدمات فرهنگی…
گوشه هایی از تاریخ معاصر ایران
رسول مهربان
«نتايج شكست جنبش دموكراتيك آذربايجان »
1- همراهي دكتر مصدق در كمدي انتخابات دوره پانزدهم
شكست جنبش دموكراتيك آذربايجان آثار و عواقب سختي در جامعه و احزاب بورژوازي ملي گذاشت و بدتر ازهمه موجب يك رشته جر و بحث ها و اتهامات و سرزنش ها در حزب تودة ايران شد، كه حاصل آن به صورت جدايي خليل ملكي و گروه كوچكي از روشنفكران سست عنصر نمودار گرديد . اما به اساس و استحكام و يك پارچگي حزب تودة ايران …
مهمترین رویدادهای تاریخی، سیاسی
و فرهنگی آذربایجان در دی ماه
2- دی- تولد محمدرضا باغبان کریمی (نویسنده. محقق) در تبریز به سال 1334
3- دی- تولد ضیاء بنیادوف (مورخ) در آستارای جمهوری آذربایجان به سال 1300
4-دی- درگذشت محمد عارف (ادیب) در باکو به سال 1354
ــ تولد حمید آرش آزاد (طنزنویس و روزنامه نگار) در تبریز به سال 1327
5- دی- تولد رضا ناجی (بازیگر سینما) در تبریز به سال 1321
ــ درگذشت بلبل محمدوف (خواننده) به سال 1340
6- د…
ویژه نامه نشریه فرهنگ و تمدن آذربایجان (دانشگاه پیام نور)
به مناسبت 26 آذر فاجعه کتاب سوزان سال 1325
26 آذر
فاجعه کتاب سوزان
26 آذر رنج، شکوفایی و مرگ یک ملت
مصادف هستیم با 26 آذر،سالروز فاجعه کتابسوزان در شهرهای آذربایجان 1325که همراه با رنج، شکوفایی و مرگ یک ملت اتفاق افتاد. مبارزان آزادی هنگامی که بدست رژیم منحوس پهلوی طناب دار پایان راه خود می دیدند، باز فریاد می زدند "یاشاسین آذربایجان" و اینگونه آذربایجان «یاشادی» و سرانجام با میارزه همین ملت رنجور سلطتن دست نشانده پهلوی با تفکرات شوونیستی و فاشیستی خود به زباله دان پیوست. سرزمین آذربایجان که در پایان جنگ جهانی و تحمل زیانباری های فراوان توانسته بود …
۲۶ آذر جشن کتابسوزان و پرسش از روشنفکران
دکتر محمدحسین یحیایی
در چند روز گذشته جنبش وسیع و توده ای مردم آذربایجان در ۲۱ آذر ۱٣۲۴ مورد ارزیابی مجدد قرار گرفت. امسال مصادف با ۷٣ مین سالگرد این جنبش بود و در شهر های مختلف ایران بویژه در آذربایجان جوانان با شور و علاقه به بازخوانی تاریخ پرداختند تا برخی از زوایای پنهان آن را آشکار سازند. در سال های گذشته بویژه بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی برخی برای مطرح کردن خود و رسیدن به نان و نوایی به سند سازی دروغین پرداختند تا اصالت این جنبش مردمی را دچار خدشه کنند ( جمیل حسنلی، محمد امینی، عباس جوادی و دیگران ) و برخی دیگر به بخشی از جنبش پرداختند تا آن را در محدوده یک جنبش محلی با خواسته های محدود اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و گاهی روشنفکر…
چهارشنبه ۲۱ آذر ۱۳۲۴
مصادف با ۷ محرم ۱۳۶۵ و ۱۲ دسامبر ۱۹۴۵
افتتاح مجلس ملی آذربایجان
بار دیگر مجلس ملی آذربایجان تشکیل و اولین جلسه آن برگزار شد و با اصرار در جدا نشدن آذربایجان از ایران، یک دولت محلی به رهبری سید جعفر پیشه‌وری و بدون وزارت خارجه انتخاب شد.
جلسه مجلس ملی آذربایجان رأس ساعت ۵/۹ صبح در محل سالن سینما دیده‌بان ـ فلسطین امروزی ـ تشکیل شد که در این جلسه ۷۵ نفر شرکت داشتند و نظام‌الدوله رفیع، مجلس ملی را افتتاح نمود و به دنبال رأی‌گیری صورت گرفته نتایج زیر حاصل شد…
جودت؛ ولایت اردبیل در حکومت ملی آذربایجان
به روایت اسناد
عسگر اکبرزاده
دوران پنج ساله 25-1320 به علت خلع رضا پهلوی از قدرت توسط متفقین و عدم استقرار حاکمیت فرزندش به معنای واقعی کلمه، علی رغم نابسامانی های بسیار در امور کشوری، آزادی های نسبتا قابل قبولی برای اظهار نظر روشنفکران و صاحب نظران به ارمغان آورد که در تاریخ معاصر ایران کم نظیر می باشد، جامعه ای که از خفقان و سرکوب های دو دهه قبل چاره ای جز سکوت و یا همصدا شدن با ستم پیشه گان نداشت به یکباره خویش را در فضایی یافت که می تواند دردهایش را با دیگران به اشتراک بگذارد. اما علی رغم این آزادی و نشر ده ها روزنامه در جای جای ایران، متاسفانه به علت خط قرمزی که از سوی شاه دوم پهلوی برای جامعه گذاشته شده بود نمی توان جزی…
اصلاحات چی ها و اصول آزادی
سید جعفر پیشه وری
اصلاحات چى‌ها را در مواقع عادى ممكن نيست از آزادى خواهان حقيقى تميز داد. اما در موقع پيش آمد مسايل جدى و مهم نمى‌توانند افكار خود را در پس پرده‌ى اختفا مستور داشته و فوراً خود را معرفى مى‌كنند. اين‌ها هر چند ادعاى آزادى خواهى مى‌كنند و سنگ ملت پرستى به سينه مى‌زنند، ولى حقيقتا اين طور كه وانمود مى‌كنند، نيستند. اين‌ها ايمان به قوه‌ى قاهره‌ى ملت و انقلاب ندارند. ظاهراً از اوضاع ناراضى هستند و مى‌گويند كه بايد وضعيت اصلاح بشود، ليكن اين اصلاح را اولا از صنف حاكمه انتظار دارند؛ ثانيا نصيحت و تشويق را يگانه چاره‌ى دردها تصور مى‌كنند. به خيال اين‌ها، ممكن است با دست.طبقه‌ى ممتاز براى صنف‌هاى ديگر كار كرد…
خائنین کشور را به کجا می کشانند
سید جعفر پیشه وری
جنگ خونین جهان به آخر می رسد، کشور ما نیز با خاتمه آن بر سر دو راهی قرار خواهد گرفت که باید یکی را انتخاب کند... یکی تجدید و احیای دیکتاتوری، ظلم و جور، تعدی و قتل و جنایت، دیگری آزادی، تکامل و ترقی، عدل و داد، اگر ارتجاع غلبه کرد و ما را به راه اولی کشاند، نتیجه جز اضمحلال ملت و محو استقلال مملکت نخواهد بود، اگر راه دوم را پیش بگیریم، حتما به ساحل نجات خواهیم رسید.…
حرکت ۲۱ آذر در آذربایجان
گفتگو با دکتر بهزاد بهزادی
به مناسبت 65 مین سالروز تاسیس فرقه دمکرات آذربایجان (1389)
پرسش- جناب آقاي بهزادي شما در زمان حکومت ملي آذربايجان مقيم تبريز بوده و از نزديک شاهد فعاليتهاي انجام شده بوديد، لطفا” در خصوص اقدامات فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي حکومت ملي آذربايجان برايمان صحبت کنيد.
پاسخ- مايلم قبل از برشمردن فهرست‌وار اقدامات حكومت ملي آذربايجان، جمع‌بندي كه آبراهاميان در كتاب «ايران بين دو انقلاب» از اقدامات حكومت ملي آذربايجان كرده است، از صفحه …
مراسم یکصدمین سالروز تولد فریدون ابراهیمی بر گزار شد
سوم آذر ماه 1397 (24 نوامبر 2018) مراسم بزرگداشتی به مناسبت صدمین سالروز تولد شهید فریدون ابراهیمی در سالن مرکز بین المللی مطبوعات آذربایجان در شهر باکو با حضور گروهی از اعضاء و هواداران فرقه دمکرات آذربایجان، تعدادی از اعضای جمعیت مهاجرین ایرانی مقیم جمهوری آذربایجان و تنی چند از محققان، شرق شناسان و ... بر گزار شد. در این نشست مهمانانی از چند کشور و نمایندگان رسانه های گروهی نیز شرکت داشتند.…
پيشه وري از زبان و قلم خودش
21 آذر ماه مصادف است با هفتاد و سومین سالروز تاسیس حکومت ملی آذربایجان به رهبری سید جعفر پیشه وری. تا بحال در مورد شخصیت و کاراکتر رهبر جنبش 21 آذر و نخست وزیر دولت خودمختار آذربایجان؛ دهها کتاب و صدها مقاله نوشته شده است. اما هیچ نوشته ای رساتر در شناخت و شناسایی این مرد بزرگ جنبش انقلابی ایران، از آنچه خود نوشته است به نظر نمی رسد.
. سید جعفرپيشه وري در شماره ي 91 روزنامه ي آژير هم زمان با نامزدي نمايندگي مجلـس شوراي دوره ي …
مهمترین رویدادهای تاریخی، سیاسی
و فرهنگی آذربایجان درآذر ماه
1- آذر- درگذشت اوزئییر حاجی بیگوف (آهنگساز و سازندة سرود ملی جمهوری آذربایجان) در 1327.
2- آذر- درگذشت غلامحسین ساعدی (نویسنده) در پاریس به سال 1364.
4- آذر- درگذشت جبار باغچه بان در 1345.
6- آذر- درگذشت حسن بیگ زردابی (روزنامه نگار و ادیب) در باکو به سال 1286.
7- آذر- درگذشت میرزا شفیع واضح (شاعر) در تفلیس به سال 1231.
8- آذر- تولد آذر پژوهش (گوینده رادیو) در خوی به سال 1319.…
فریدون ابراهیمی خطاب به خبرنگار آمریکایی در زندان:
فرقه دموکرات آذربایجان نابود نشده و نابود شدنی نیست!
فریدون ابراهیمی در آخرین لحظات زندگی اش، در اندیشه تداوم مبارزه بود. او که خود را پیروز میدان می دانست، نه شکست خورده، مصمم بود تا آخرین لحظه حیاتش به مبارزه ادامه دهد. به همین خاطرتصمیم گرفت با چنان ابهتی در صحنه مرگ خود ظاهر شود که طرفدارانش به وجود او افتخار کنند و دشمنانش خوار و نا امید شوند. از تجسم خود در لباسی که قرار بود بپوشد، لبخندی بر لبانش نقش بست و با خود گفت: «این هم یکی از آخرین ابزارهای مبارزه من در واپسین دقایق زندگی ام خواهد بود.»…
یادی از حیدر عمواوغلی انقلابی نامدار
(تولد 1259 شهادت 5 آبان 1300 شمسی)
حیدرخان عمواوغلی از شخصیت های برجسته و از انقلابیون مبارز میهن ماست. وی یکی از بنیاد گذاران نهضت مشروطه و پایه گذاران جنبش کارگری و از پیشاهنگان ترویج اندیشه مارکسیسم لنینیسم در ایران است. او هم اهل علم بود و هم اهل عمل و بدون تردید از تابناکترین چهره های تاریخ معاصر است.ستارخان بازوی نیرومند انقلاب مشروطه،که دسته های فدایی تحت رهبری حیدرعمواوغلی را تا آخرین روزهای مقاومت تبریز در کنار خود داشت . همیشه می گفته است: «حرف همان است که حیدر خان بگوید…
گوشه هایی از تاریخ معاصر ایران
رسول مهربان
جنبش دموکراتیک آذربایجان و دولت انقلابی پیشه وری/ بخش دهم
7ــ خدمت پیشه وری به جنبش توده ای آذربایجان و ساختمان آذربایجان نو و مترقی
ﺑﺮﺧﻼف ﺧﺎﻃﺮات دروﻏﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺧﻠﻴـﻞ ﻣﻠﻜـﻲ، رﻫﺒـﺮان ﻧﻬﻀـﺖ آذرﺑﺎﻳﺠـﺎن ﻋـﻼوه ﺑـﺮ آن ﻛـﻪ در اوج روﺣﻴـﻪي اﻳﺮان دوﺳﺘﻲ و ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﺗﻮده ي ﻣﺤﺮوم اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ، ﻫﺮﮔﺰ در ﻣﺤﺪوده ي ﻓﺮﻳﺒﻨﺪه ي ﻟﻔﺎﻇﻲ ﻫﺎي وﻃﻦ ﭘﺮﺳـﺘﺎﻧﻪ ﻛـﺎذب، به عوام ﻓﺮﻳﺒﻲ ﻧﻨﺸﺴﺘﻨﺪ. ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف و اﻳﺪه آل ﺧﻮد را در ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ اﺻﻼﺣﺎت و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﻨﻴﺎدي ﺑﻪ ﺳـﻮد ﺧﻠـﻖ ﺗﺒﻠﻮر و ﺗﺠﻠﻲ دادﻧﺪ و ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺎﻟﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ از اﺳﺘﻘﻼل و ملیت را ﺟﻠﻮه گرﺳﺎﺧﺘﻨﺪ. آﻧﻬﺎ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣـﻴﻬﻦ را از ﻃﺮﻳـ…
مهمترین رویدادهای تاریخی، سیاسی
و فرهنگی آذربایجان درآبان ماه
2 آبان- تولد حسین جاوید (نویسنده. شاعر) در نخجوان به سال 1261.
3 آبان- مرگ مهندس غلامرضا امانی (فعال آذربایجانی) و دو برادرش در اثر سانحة رانندگی مشکوک به سال 1387.
ــ مرگ عباس میرزا (شاهزاده و حاکم آذربایجان) در 1212.
4 آبان- مرگ یحیی آرین پور (نویسنده و مورخ تبریزی) در تهران به سال 1364.
5 آبان- مرگ حیدرخان عمواوغلو (انقلابی و مبارز اورموی) در یکی از روستاهای گیلان به سال 1300.…
فریدون ابراهیمی در دادگاه فرمایشی ارتش:
آینده از آن زحمتکشان است
فریدون را پس از شش ماه شکنجه و اذیت و آزار در زندان تبریز، به زندان قصر تهران منتقل کردند. رئیس زندان قصر در آزار و شکنجه مخالفان حکومت ید طولایی داشت. قرار نبود از زندانیان سیاسی رژیم کسی بدون توبه و اعتراف وتسلیم، تندرست و سرفراز آزاد شود.
اما نه سلول های تاریک انفرادی، نه شکنجه های ددمنشانه غیر انسانی، و نه بازجویی ها و بازپرسی های شبانه روزی که ماه ها ادامه داشت، هیچ کدام نتوانست فریدون را از پای درآورد. او همچنان محکم …
یادداشتی چند از تاریخ پرافتخار سازمان کارگران
جعفر پیشه‌وری:
من از سازمان‌های صنفی پیشه‌وران زحمتکش که از قدیم در شهرهای ایران وجود داشته است نمی‌خواهم بحث بکنم. این‌ها اگرچه در اواخر «اتحادیه‌های صنفی کارگری» نامیده می‌شدند ولی در حقیقت اتحادیهٔ کارگری به‌معنای امروزی نبوده جنبهٔ حرفه و صنفی داشتند. استادان و شاگردان هم در آن با رأی مساوی شرکت می‌کردند، حتی در اغلب موارد رهبری و ریاست آن‌ها با استادان و صاحبکاران بود…
پای صحبت یک کهنه فدائی
اگر چه با رفیق دکتر عادله خانم چرنیک‌بلند، یکی از اعضای قدیمی حزب توده ایران و فرقه (حزب) دموکرات آذربایجان، عضو هیئت اجرائیه فرقه دمکرات آذربایجان و استاد سرشناس دانشگاه پزشکی باکو از سالهای نسبتا طولانی افتخار آشنایی دارم و در نشست‌ها، گردهمآیی‌ها و مراسم متعدد بمناست‌های مختلف از دیدگاهها، نظرات و به یادمانده‌هایشان بهره برده‌ام، اما این بار بطور اختصاصی پای صحبت‌شان نشستم تا به سهم خود از فعالیت‌ها و زحمات ایشان در نبرد طبقاتی …
مهمترین رویدادهای تاریخی، سیاسی
و فرهنگی آذربایجان در مهر ماه
1ـ مهر- تولد حسین منزوی (شاعر) در زنجان به سال 1325.
ــ انتشار نخستین شمارة ویژه نامة «آدینه» روزنامة مهد آزادی توسط به کوشش نویسندگانی چون صمد بهرنگی در تبریز به سال 1344.
ــ تولد علی نظمی تبریزی (شاعر) در تبریز به سال 1306.
2ـ مهر- مرگ احمد جمیل (شاعر) در باکو به سال 1356.
4ـ مهر- مرگ بلبل محمدوف (خواننده) در باکو به سال 1340.
ــ تولد عبدالعلی مُجازی (شاعر با تخلص اصلان) در …
سرزمین اولین ها
نگاهی به مدارس آذربایجان
فرزانه ابراهیم زاده (پژوهشگر تاریخ)
بخش پایانی
میرزا حسن از تبریز
نام میرزا حسن تبریزی ملقب به رشدیه به صورت جدا نشدنی با آموزش و پروزش ایران گره خورده است. مردی که با ایستادگی در برابر مکتب داران و کسانی مخالف آموزش و پرورش مدرن در ایران بودند توانست نخستین مدارس ابتدایی را در ایران راه اندازی کند. رشدیه متولد شهر تبریز بود و بعد از پایان دوران مقدماتی تحصیل در مکتب خانه، برای خواندن درس طلبگی به استانبول و مصر و بیروت رفت. این سفر زندگی اورا تغییر داد. او در استانبول از نزدیک با آموزش و پرورش مدرن که از پایه دبستان آغاز می شد آشنا شد و متوجه شد که دارالفنون مدرسه مناسبی برای آموزش و پرورش نیست…
سرزمین اولین ها
نگاهی به مدارس آذربایجان
فرزانه ابراهیم زاده (پژوهشگر تاریخ)
بخش نخست
این که کتاب های تاریخی روز5 دی ١٢٣٠ خورشیدی – افتتاح دارالفنون تهران را - مبدا تاریخ آموزش و پرورش مدرن ایران می دانند، اشتباهی ناخواسته شاید هم خواسته است و نزدیک به سی سال از تاریخ را بلا تکلیف می گذارند. تاریخی که نه در تهران پایتخت که در شمال غرب کشور و سرزمین آذربایجان ایران و با ورود اولین مسیونرهای مذهبی فرهنگی آغاز شده است و دامنه هایش به تهران رسیده است. …
به یاد رفیق شهید انوشیروان ابراهیمی
معاون صدر کمیته مرکزی فرقه دمکرات آذربایجان
رفقا، ما رفتیم، شما راه ما را ادامه دهید!
روز ۲۲ شهریور ۶۶ نزدیکی‌های ظهر بود. بچه‌ها سفره را چیده بودند. داشتند پای سفره می‌نشستند که در سلول بازشد و انوشیروان را صدا کردند. به یک باره قلب ها فروریخت. لبخندها بر لب‌ها خشکید. معلوم بود که وقتش رسیده است. حتی مجال ندادند نهارش را بخورد. انوشیروان برخاسته بود. ابتدا سکوتی تلخ، سپس قطرات اشکی که پهنه صورت‌ها را پوشاند. انوشیروان را برای تیرباران می‌بردند. چشم‌ها به دهانش دوخته شده بود. باید چیزی می‌گفت. و او به کوتاهی سخن گفت: «رفقا، ما رفتیم، شما راه ما را ادامه دهید. من با سربلندی و غرور و باعشق …
بیانیه 12 شهریور 1324
مقدمه : روز دوشنبه 12 شهريور 1324، فرقه دموکرات آذربايجان با انتشار بيانيه اي(مراجعت نامه ) که به دو زبان آذربايجاني و فارسي نوشته شده و حاوي يک مقدمه و12ماده بود رسما تشکيل خود را اعلام نمود.
اهم اهداف اين بيانيه عبارت بودند از: تقاضاي آزادي داخلي و مختاريت مدني براي مردم آذربايجان با حفظ استقلال و تماميت ارضی ايران، تشکيل انجمنهاي ايالتي و ولايتي، تدريس زبان ترکی در مدارس آذربايجان، مصرف نيمي از مالياتهاي وصولي از آذربايجان در خود آذربايجان، افزايش کرسيهاي نمايندگان آذربايجان در مجلس به نسبت جمعيت آن، اصلاح روابط و حدود بين مالک و دهقان با در نظر گرفتن…
به مناسبت 13 شهریور 115 مین سال تولد دکتر ارانی
نگاهی به زندگی پر بار دکتر تقی ارانی
به قلم احسان طبری
در میان مردان بزرگی که از ایرانیان و بیگانگان در زندگی خویش دیده و شناخته ام، هنوز ارانی اگر نگویم بزرگترین، یکی از بزرگترین آنهاست. آن هماهنگی بین مبارز دلیر و انسان نیک و اندیشه ور ژرف بودن که پدیده ای بس کمیاب است، در ارانی به میزانی شگرف وجود داشت.
همه برتریهای روانی و عملی او: دانش، دلاوری، پشتکار، ایمان، سرشتی، او بود. از اینرو از جلوه فروشی های س…
گوشه هایی از تاریخ معاصر ایران
جنبش دموکراتیک آذربایجان و دولت انقلابی پیشه وری/ بخش نهم
رسول مهربان
٦ -ائتلاف بورژوازي ليبرال با ارتجاع به منظور سرکوب نهضت آذربايجان/ قسمت اول
در مورد نهضت 21 آذر مقالات و كتابهاي فراوان نوشته شده است و بسياري از آن مقالات و اظهارنظرها و اخبـار و گزارش هاي ژورناليستي موافق و مخالف، تا حدامكان مورد مطالعه و دقت نگارنده قرارگرفـت، امـا آنچـه جالـب و آموزنده است، رفتار و رويه اي است كه بورژوازي ملي و شخصيت هاي آن در طيف گسترده ي روزنامه نگاران ملـي هوراكش هيئت حاكمه و وعاظ السلاطين و علماي درباري از خود نشان دادند. در آن روزهاي تيره وتاري كه هجوم…
مهمترین رویدادهای تاریخی، سیاسی
و فرهنگی آذربایجان در شهریور ماه
4- شهریور- مرگ عاشیق پناه پناهوف 1357.
- شهریور- تولد سید جعفر پیشه وری (مبارز سیاسی و نخست وزیر حکومت ملی آذربایجان) در روستای زاویه سادات خلخال به سال 1271
6- شهریور- مرگ ربابه مرادوا (فعال سیاسی، خواننده و بازیگر نقش لیلی در اپرای ــ تولد اکبر عبدی (هنرپیشه سینما) در اردبیل به سال 1339
5لیلی و مجنون) در باکو به سال 1362
8- شهریور- استقلال جمهوری آذربایجان در 1370…
متن قرارداد ۱۹۴۰ بین ایران و شوروی درباره خزر
«خبرگزاری فارس» به منظور تنویر افکار عمومی اقدام به انتشار متن قرارداد «بازرگانی و بحرپیمایی بین دولت ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالستی» معروف به قرارداد ۱۹۴۰ کرده که در ذیل می‌خوانید.
قرارداد بازرگانی و بحر پیمایی بین دولت شاهنشاهی ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالستی
شاه ایران از یک طرف و هیئت رئیسه شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از طرف دیگر نظر به اینکه مایلند روابط بازرگانی بین دو کشور را توسعه بدهند تصمیم …
نقش امپریالیسم آمریکا در کودتای 28 مرداد
از تاریخ باید آموخت به قول احمد کسروی: «بدبخت ملتی که تاریخ کشورش را نداند؛ شوربخت تر از آن ملتی که نخواهد تاریخ کشورش را بداند؛ تیره بخت تر از آن ملتی که تاریخ کشورش را به ریش خند بگیرد».
در آستانه شصت و پنجمین سالگرد کودتای 28 مرداد قرار داریم. حال کشور ما خوب نیست. بحران اقتصادی، سیاسی و اجتماعی عرصه را بر مردم بویژه زحمتکشان تنگ کرده است. ارقام دزدی ها، اختلاس ها و سرمایه هایی که توسط عوامل رژِیم و آقا زاده ها از کشور خارج شده (آنچه تا کنون افشا شده) به حدی است که غیر قابل تصور است. در چنین شرایطی امپریالیسم آ…
گوشه هایی از تاریخ معاصر ایران
رسول مهربان
جنبش دموکراتیک آذربایجان و دولت انقلابی پیشه وری/ بخش هشتم
5- تشكيل کابينه سياه قوام و مقدمات حمله و هجوم به آذربايجان
ناصرخان قشقايي در اين روزهاي حمله ي ارتجاع به دموكراسي، يار شايسته و قدرتمندي براي دربار پهلوي شد، و توانست نقش خود را به خوبي بازي كند و به قوام السلطنه اولتيماتوم دهد كه اگر «تا غروب اول مهـر تكليـف فـارس معلوم نشود، و كابينه ترميم نشود و عمال ناصالح محاكمه نشوند، هر اتفاقي روي دهد ما مسئول نيسـتيم» 1…
